Hạch toán chi phí phát hành cổ phiếu

Hạch toán phát hành cổ phiếu là một hoạt động kế toán phức tạp nhưng vô cùng quan trọng đối với các doanh nghiệp cổ phần. Bài viết này của AZTAX sẽ giúp bạn hiểu rõ các nguyên tắc, quy trình hạch toán chi phí phát hành cổ phiếu và những vấn đề cần lưu ý để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ pháp luật. Cùng AZTAX theo dõi bài viết này để biết được chi phí phát hành cổ phiếu hạch toán như thế nào nhe!

1. Phát hành cổ phiếu là gì?

Phát hành cổ phiếu là quá trình một công ty phát hành cổ phiếu ra công chúng hoặc nhà đầu tư tư nhân để huy động vốn. Các cổ phiếu này đại diện cho quyền sở hữu trong công ty và người sở hữu chúng sẽ trở thành cổ đông. Khi phát hành cổ phiếu ra công chúng, công ty sẽ niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán và cổ phiếu của họ có thể được mua bán tự do. Quá trình này giúp công ty có thêm nguồn vốn để mở rộng hoạt động, đầu tư vào các dự án mới hoặc trả nợ. Phát hành cổ phiếu cũng có thể tăng tính minh bạch và uy tín của công ty trên thị trường.

2. Cách hạch toán phát hành cổ phiếu

Hướng dẫn hạch toán kế toán khi công ty cổ phần phát hành cổ phiếu để huy động vốn từ các cổ đông:

• Khi nhận tiền mua cổ phiếu theo mệnh giá:
  • Ghi:
    • Nợ TK 111, 112 (mệnh giá)
    • Có TK 4111 – Vốn góp của chủ sở hữu (mệnh giá)
  • Phân loại chi tiết:
    • Cổ phiếu phổ thông với quyền biểu quyết: TK 41111
    • Cổ phiếu ưu đãi: TK 41112
• Khi nhận tiền mua cổ phiếu với chênh lệch giá phát hành và mệnh giá:
  • Ghi:
    • Nợ TK 111, 112 (giá phát hành)
    • Nợ TK 4112 – Thặng dư vốn cổ phần (chênh lệch mệnh giá – giá phát hành)
    • Có TK 4111 – Vốn góp của chủ sở hữu (mệnh giá)
    • Có TK 4112 – Thặng dư vốn cổ phần (chênh lệch giá phát hành – mệnh giá)
• Chi phí phát hành cổ phiếu:
  • Ghi:
    • Nợ TK 4112 – Thặng dư vốn cổ phần
    • Có TK 111, 112

Ví dụ về hạch toán phát hành cổ phiếu:

• Công ty phát hành 1.000 cổ phiếu với mệnh giá 10.000 VNĐ/cổ phiếu.
• Giá phát hành là 12.000 VNĐ/cổ phiếu.
• Tổng số tiền thu được từ việc phát hành là 12.000.000 VNĐ.
• Chi phí phát hành cổ phiếu là 500.000 VNĐ.

Nhận tiền mua cổ phiếu theo mệnh giá

Khi nhận tiền mua cổ phiếu theo mệnh giá:

• Nợ TK 111 – Tiền mặt (hoặc TK 112 – Tiền gửi ngân hàng): 10.000.000 VNĐ (1.000 cổ phiếu x 10.000 VNĐ)
• Có TK 4111 – Vốn góp của chủ sở hữu: 10.000.000 VNĐ

Nhận tiền chênh lệch giữa giá phát hành và mệnh giá

Khi nhận tiền chênh lệch giá phát hành:

• Nợ TK 111 – Tiền mặt (hoặc TK 112 – Tiền gửi ngân hàng): 2.000.000 VNĐ (1.000 cổ phiếu x (12.000 VNĐ – 10.000 VNĐ))
• Có TK 4112 – Thặng dư vốn cổ phần: 2.000.000 VNĐ

Chi phí phát hành cổ phiếu

Khi ghi nhận chi phí phát hành cổ phiếu:

• Nợ TK 4112 – Thặng dư vốn cổ phần: 500.000 VNĐ
• Có TK 111 – Tiền mặt (hoặc TK 112 – Tiền gửi ngân hàng): 500.000 VND

Xem thêm: Cách hạch toán phát hành trái phiếu – Tài khoản 343 theo Thông tư 200

3. Các vấn đề cần lưu ý khi hạch toán phát hành cổ phiếu

Hạch toán phát hành cổ phiếu là một quy trình quan trọng trong quản lý tài chính doanh nghiệp, yêu cầu sự chính xác và tuân thủ các quy định kế toán hiện hành. Dưới đây là những vấn đề cần lưu ý khi hạch toán phát hành cổ phiếu:

Tuân thủ quy định pháp lý:

• Đặc điểm: Đảm bảo rằng quá trình phát hành cổ phiếu tuân thủ các quy định pháp lý của cơ quan chức năng như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các quy định khác liên quan.
• Lưu ý: Doanh nghiệp cần nắm rõ các quy định và yêu cầu pháp lý để tránh vi phạm và đảm bảo tính hợp pháp của việc phát hành cổ phiếu.

Xác định giá trị cổ phiếu:

• Đặc điểm: Giá trị phát hành cổ phiếu cần được xác định rõ ràng và hợp lý dựa trên các yếu tố như giá trị sổ sách, giá thị trường và tình hình tài chính của doanh nghiệp.
• Lưu ý: Cần thực hiện định giá cổ phiếu một cách chính xác để đảm bảo quyền lợi của cổ đông và thu hút nhà đầu tư.

Ghi nhận chi phí phát hành cổ phiếu:

• Đặc điểm: Chi phí phát hành cổ phiếu bao gồm phí tư vấn, phí đăng ký, chi phí quảng cáo và các chi phí liên quan khác.
• Lưu ý: Cần ghi nhận chính xác và đầy đủ các chi phí này để phản ánh đúng chi phí thực tế trong báo cáo tài chính.

Hạch toán đúng tài khoản:

• Đặc điểm: Việc phát hành cổ phiếu phải được ghi nhận vào các tài khoản kế toán phù hợp, như tài khoản vốn cổ phần, tài khoản tiền mặt và tài khoản chi phí phát hành.
• Lưu ý: Đảm bảo việc hạch toán được thực hiện đúng tài khoản và tuân thủ nguyên tắc kế toán.

Phản ánh trong báo cáo tài chính:

• Đặc điểm: Tất cả các giao dịch liên quan đến phát hành cổ phiếu cần được phản ánh đầy đủ trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
• Lưu ý: Báo cáo tài chính phải cung cấp thông tin chính xác và minh bạch về tình hình phát hành cổ phiếu và tác động của nó đến tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Kiểm toán và xác minh:

• Đặc điểm: Việc phát hành cổ phiếu cần được kiểm toán và xác minh bởi các kiểm toán viên độc lập để đảm bảo tính chính xác và minh bạch.
• Lưu ý: Kiểm toán định kỳ giúp đảm bảo rằng tất cả các giao dịch phát hành cổ phiếu được thực hiện đúng quy định và không có sai sót.

Cập nhật thông tin cổ đông:

• Đặc điểm: Sau khi phát hành cổ phiếu, doanh nghiệp cần cập nhật thông tin cổ đông mới và điều chỉnh cơ cấu cổ đông hiện hữu.
• Lưu ý: Đảm bảo thông tin cổ đông được cập nhật kịp thời và chính xác để quản lý cổ đông hiệu quả.

Hạch toán phát hành cổ phiếu là một quy trình phức tạp đòi hỏi sự chú ý và cẩn trọng. Việc tuân thủ các lưu ý trên sẽ giúp doanh nghiệp quản lý tốt hơn quá trình này, đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong báo cáo tài chính.

4. Các trường hợp phát hành cổ phiếu và cách hạch toán

Các trường hợp phát hành cổ phiếu và cách hạch toán là một phần quan trọng trong quản lý tài chính của doanh nghiệp. Phát hành cổ phiếu không chỉ là phương tiện để huy động vốn mà còn là cách để mở rộng cơ cấu cổ đông và tăng cường vị thế trên thị trường. Dưới đây là một số trường hợp phát hành cổ phiếu phổ biến và cách hạch toán tương ứng:

Phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO):

• Mô tả: Doanh nghiệp lần đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng để huy động vốn.
• Hạch toán:
  • Ghi nhận khoản thu từ việc bán cổ phiếu: Nợ Tài khoản Tiền mặt/Các khoản tương đương tiền, Có Tài khoản Vốn cổ phần phổ thông.
  • Chi phí liên quan đến việc phát hành cổ phiếu: Nợ Tài khoản Chi phí phát hành cổ phiếu, Có Tài khoản Tiền mặt.

Phát hành cổ phiếu bổ sung (FPO):

• Mô tả: Doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu sau khi đã thực hiện IPO để huy động vốn thêm.
• Hạch toán:
  • Ghi nhận khoản thu từ việc bán cổ phiếu bổ sung: Nợ Tài khoản Tiền mặt/Các khoản tương đương tiền, Có Tài khoản Vốn cổ phần phổ thông.
  • Chi phí liên quan đến việc phát hành cổ phiếu: Nợ Tài khoản Chi phí phát hành cổ phiếu, Có Tài khoản Tiền mặt.

Phát hành cổ phiếu thưởng:

• Mô tả: Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu thưởng cho cổ đông hiện hữu từ lợi nhuận giữ lại hoặc các quỹ thặng dư.
• Hạch toán:
  • Ghi nhận phát hành cổ phiếu thưởng: Nợ Tài khoản Lợi nhuận giữ lại/Các quỹ thặng dư, Có Tài khoản Vốn cổ phần phổ thông.

Phát hành cổ phiếu ưu đãi:

• Mô tả: Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ưu đãi, thường có đặc quyền về cổ tức hoặc quyền biểu quyết.
• Hạch toán:
  • Ghi nhận khoản thu từ việc bán cổ phiếu ưu đãi: Nợ Tài khoản Tiền mặt/Các khoản tương đương tiền, Có Tài khoản Vốn cổ phần ưu đãi.
  • Chi phí liên quan đến việc phát hành cổ phiếu: Nợ Tài khoản Chi phí phát hành cổ phiếu, Có Tài khoản Tiền mặt.

Phát hành cổ phiếu theo chương trình ESOP (Employee Stock Ownership Plan):

• Mô tả: Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu cho nhân viên theo chương trình sở hữu cổ phần dành cho nhân viên.
• Hạch toán:
  • Ghi nhận phát hành cổ phiếu theo chương trình ESOP: Nợ Tài khoản Chi phí phúc lợi nhân viên, Có Tài khoản Vốn cổ phần phổ thông.

Hạch toán các giao dịch liên quan đến phát hành cổ phiếu cần được thực hiện một cách chính xác và tuân thủ các quy định kế toán hiện hành. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch và chính xác của báo cáo tài chính doanh nghiệp.

Xem thêm: Hướng dẫn cách hạch toán chuyển nhượng cổ phần công ty

5. Các loại hình phát hành cổ phiếu

Cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông có các quyền theo Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020, bao gồm quyền dự họp, phát biểu, và biểu quyết tại Đại hội đồng cổ đông.

Cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi có một số đặc quyền, nhưng cũng bị hạn chế so với cổ đông phổ thông:

• Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Có số phiếu biểu quyết nhiều hơn, nhưng không được chuyển nhượng trừ khi theo quyết định của tòa án hoặc thừa kế.
• Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Được trả cổ tức cao hơn, nhưng không có quyền biểu quyết, dự họp, hoặc đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát, trừ khi Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của họ.
• Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Được công ty hoàn lại vốn khi yêu cầu, nhưng không có quyền biểu quyết, dự họp, hoặc đề cử, trừ khi cổ phiếu chuyển thành phổ thông hoặc Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của họ.

Ngoài ra, cổ phiếu còn được phân loại theo hình thức:

• Cổ phiếu ghi danh: Ghi tên người sở hữu, việc chuyển nhượng phức tạp và cần sự đồng ý của Hội đồng Quản trị.
• Cổ phiếu vô danh: Không ghi tên người sở hữu, cho phép tự do chuyển nhượng.

Như vậy AZTAX đã điểm qua một số nội dung quan trọng về hạch toán phát hành cổ phiếu. Hy vọng những nội dung trên có thể giúp bạn hiểu rõ được vấn đề này. Nếu có điều gì cần hỗ trợ hoặc giải đáp thắc mắc hãy liên hệ đến HOTLINE:0932.383.089 để được tư vấn miễn phí nhé.

Xem thêm: Tài khoản 632 là gì? Cách hạch toán giá vốn hàng bán

Xem thêm: Cách hạch toán xác định kết quả kinh doanh– Tài khoản 911