Tự do kinh doanh là quyền của mỗi người vậy có phải cứ kinh doanh là bắt buộc phải đăng ký kinh doanh không? Có những ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh nào hiện nay? Vì sao các ngành nghề này lại không phải đăng ký kinh doanh? Cùng AZTAX tìm hiểu qua bài viết sau nhé!
1. Những ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh
Theo Nghị định 39/2007/NĐ-CP, một số ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh bao gồm: Buôn bán nhỏ lẻ, dịch vụ nhỏ lẻ, hoạt động sản xuất nông nghiệp. Các ngành nghề này chủ yếu thuộc lĩnh vực dịch vụ nhỏ lẻ và sản xuất tự cung tự cấp. Tuy nhiên, nếu mở rộng quy mô hoặc có tổ chức rõ ràng hơn thì cần phải đăng ký kinh doanh.
Hoạt động thương mại cá nhân đã xuất hiện từ lâu đã xuất hiện từ lâu, chủ yếu với quy mô nhỏ lẻ của các tiểu thương cụ thể được quy định trong Điều 3 Nghị định 39/2007/NĐ-CP như sau:
Điều 3. Giải thích từ ngữ
Trong Nghị định này, một số từ ngữ được hiểu như sau:
1. Cá nhân hoạt động thương mại là cá nhân tự mình hàng ngày thực hiện một, một số hoặc toàn bộ các hoạt động được pháp luật cho phép về mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác nhưng không thuộc đối tượng phải đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật về đăng ký kinh doanh và không gọi là “thương nhân” theo quy định của Luật Thương mại. Cụ thể bao gồm những cá nhân thực hiện các hoạt động thương mại sau đây:
a) Buôn bán rong (buôn bán dạo) là các hoạt động mua, bán không có địa điểm cố định (mua rong, bán rong hoặc vừa mua rong vừa bán rong), bao gồm cả việc nhận sách báo, tạp chí, văn hóa phẩm của các thương nhân được phép kinh doanh các sản phẩm này theo quy định của pháp luật để bán rong;
b) Buôn bán vặt là hoạt động mua bán những vật dụng nhỏ lẻ có hoặc không có địa điểm cố định;
c) Bán quà vặt là hoạt động bán quà bánh, đồ ăn, nước uống (hàng nước) có hoặc không có địa điểm cố định;
d) Buôn chuyến là hoạt động mua hàng hóa từ nơi khác về theo từng chuyến để bán cho người mua buôn hoặc người bán lẻ;
đ) Thực hiện các dịch vụ: đánh giày, bán vé số, chữa khóa, sửa chữa xe, trông giữ xe, rửa xe, cắt tóc, vẽ tranh, chụp ảnh và các dịch vụ khác có hoặc không có địa điểm cố định;
e) Các hoạt động thương mại một cách độc lập, thường xuyên không phải đăng ký kinh doanh khác.
2. Kinh doanh lưu động là các hoạt động thương mại không có địa điểm cố định.
Theo đó cá nhân hoạt động thương mại là người tự thực hiện một phần hoặc toàn bộ các hoạt động mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và các hoạt động khác nhằm mục đích sinh lợi, theo quy định của pháp luật.
Các cá nhân thực hiện hoạt động thương mại nhưng không phải đăng ký kinh doanh và không được coi là “thương nhân” theo Luật Thương mại 2005 bao gồm các hoạt động sau:
- Buôn bán rong: Mua bán không có địa điểm cố định, như việc bán rong sách báo, tạp chí, văn hóa phẩm theo quy định.
- Buôn bán vặt: Mua bán vật dụng nhỏ lẻ, có hoặc không có địa điểm cố định.
- Bán quà vặt: Bán quà bánh, đồ ăn, nước uống, có hoặc không có địa điểm cố định.
- Buôn chuyến: Mua hàng từ nơi khác về theo chuyến để bán cho người mua buôn hoặc bán lẻ.
- Dịch vụ nhỏ lẻ: Đánh giày, bán vé số, sửa xe, trông giữ xe, cắt tóc, chụp ảnh, v.v., có hoặc không có địa điểm cố định.
- Hoạt động thương mại độc lập: Các hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên mà không phải đăng ký kinh doanh.
Lưu ý: Kinh doanh lưu động là các hoạt động thương mại không có địa điểm cố định.
Như vậy theo Điều 3 Nghị định 39/2007/NĐ-CP, những ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh bao gồm:
- Buôn bán nhỏ lẻ: Người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến nhỏ không có địa điểm cố định.
- Dịch vụ nhỏ lẻ: Các hoạt động dịch vụ tự làm như đánh giày, sửa chữa đồ dùng nhỏ lẻ, cắt tóc, chụp ảnh vỉa hè.
- Hoạt động sản xuất nông nghiệp: Trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, lâm nghiệp do cá nhân hoặc hộ gia đình tự thực hiện, không phải sản xuất quy mô lớn hoặc công nghiệp.
Các ngành nghề này chủ yếu thuộc lĩnh vực dịch vụ nhỏ lẻ và sản xuất tự cung tự cấp. Tuy nhiên, nếu mở rộng quy mô hoặc có tổ chức rõ ràng hơn, có thể sẽ cần đăng ký kinh doanh.
2. Lý do các ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh
Những ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh do có quy mô nhỏ, không ảnh hưởng lớn đến kinh tế và xã hội; không thuộc các ngành kinh doanh có điều kiện về an toàn, an ninh, và sức khỏe; thường gắn liền với truyền thống, phong tục, tập quán của người dân.
Các ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh thường có quy mô nhỏ, ít tác động đến nền kinh tế và xã hội. Những ngành nghề này không nằm trong các ngành có điều kiện đặc biệt về an toàn, an ninh, môi trường hay sức khỏe cộng đồng và thường gắn liền với truyền thống, phong tục và tập quán của người dân Việt Nam.
So với các hình thức kinh doanh hiện đại như doanh nghiệp hay tổ chức, các hoạt động thương mại nhỏ lẻ có phần “lạc hậu” trước yêu cầu của nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên, do số lượng người lao động có thu nhập thấp ở Việt Nam còn nhiều, họ vẫn duy trì những hoạt động này để mưu sinh, đồng thời bảo tồn nét mộc mạc, giản dị trong đời sống người dân.
Mặc dù các cá nhân hoạt động trong ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh nhưng vẫn phải tuân thủ pháp luật và chịu sự quản lý của cơ quan nhà nước. Nếu mở rộng hoạt động hoặc chuyển sang ngành nghề khác, cần thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh theo quy định.
3. Đối tượng nào không cần đăng ký kinh doanh?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 66 Nghị định 78/2015/NĐ-CP quy định như sau:
Điều 66. Hộ kinh doanh
…
2. Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối và những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, làm dịch vụ có thu nhập thấp không phải đăng ký, trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề có điều kiện, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định mức thu nhập thấp áp dụng trên phạm vi địa phương.
Bên cạnh đó khoản 2 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP cũng quy định hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối, cùng những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động và thời vụ có thu nhập thấp không cần đăng ký hộ kinh doanh, trừ khi hoạt động trong ngành nghề đầu tư có điều kiện. Mức thu nhập thấp sẽ do Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố quy định.
Như vậy theo những quy định trên thì những đối tượng không phải đăng ký kinh doanh gồm có:
- Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối.
- Những người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, thời vụ với thu nhập thấp không cần đăng ký hộ kinh doanh, trừ khi tham gia ngành nghề đầu tư có điều kiện.
4. Cá nhân được phép hoạt động thương mại ở đâu?
Theo Điều 6 Nghị định 39/2007/NĐ-CP, cá nhân hoạt động thương mại phải tuân thủ quy định về địa điểm kinh doanh. Cấm cá nhân thực hiện hoạt động thương mại tại các khu vực sau:
- Khu di tích lịch sử, văn hóa đã được xếp hạng và các danh lam thắng cảnh.
- Khu vực cơ quan nhà nước, cơ quan ngoại giao và tổ chức quốc tế.
- Vành đai an toàn của kho đạn, nhà máy sản xuất đạn và doanh trại quân đội.
- Khu vực cảng hàng không, cảng biển, cửa khẩu, sân ga, bến tàu, bến xe, bến phà, bến đò và trên phương tiện vận chuyển.
- Khu vực trường học, bệnh viện, cơ sở tôn giáo và tín ngưỡng.
- Nơi dừng, đỗ của phương tiện giao thông đang lưu thông trên đường bộ và đường thủy.
- Phần đường bộ gồm lối ra vào chung cư, ngõ hẻm, vỉa hè, lòng đường, lề đường đô thị, đường huyện, tỉnh, quốc lộ, trừ những khu vực được cơ quan có thẩm quyền quy hoạch cho hoạt động thương mại.
- Các tuyến đường và khu vực do Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc cơ quan ủy quyền quy định và có biển cấm hoạt động thương mại.
- Khu vực thuộc quyền sử dụng của tổ chức hoặc cá nhân khác mà không có sự đồng ý hoặc có biển cấm hoạt động thương mại.
Như vậy cá nhân có quyền hoạt động thương mại trong các ngành nghề, tại các địa bàn, dưới các hình thức và theo các phương thức mà pháp luật không cấm theo Điều 6 Nghị định 39/2007/NĐ-CP. Nhà nước bảo vệ quyền hoạt động thương mại hợp pháp của thương nhân.
5. Các hành vi nghiêm cấm cá nhân hoạt động thương mại
Cấm nghiêm ngặt việc cá nhân chiếm dụng trái phép không gian để thực hiện hoạt động thương mại, cũng như tự ý xây dựng hoặc lắp đặt cơ sở vật chất.
Việc trưng bày hàng hóa trên đường giao thông, nơi công cộng, hoặc các lối ra vào, lối thoát hiểm gây cản trở giao thông và ảnh hưởng đến mỹ quan cũng bị cấm.
Nếu hoạt động thương mại diễn ra tại khu vực đã được quy hoạch hoặc cho phép tạm thời, cá nhân phải tuân thủ quy định và bảo đảm thực hiện đúng theo quy hoạch.
Ngoài ra, cá nhân cũng phải chấp hành yêu cầu di chuyển hàng hóa từ người thi hành công vụ khi cần thiết, đồng thời phải đảm bảo không gây cản trở giao thông trong các trường hợp khẩn cấp hoặc liên quan đến an ninh xã hội.
Bài viết trên AZTAX đã điểm qua một số ngành nghề không cần đăng ký kinh doanh. Hy vọng những nội dung trên có thể giúp bạn hiểu rõ được vấn đề này. Nếu có điều gì cần hỗ trợ hoặc giải đáp thắc mắc hãy liên hệ đến HOTLINE: 0932.383.089 để được tư vấn miễn phí nhé.
6. Câu hỏi thường gặp
6.1 Kinh doanh ngành nghề nào không phải đăng ký kinh doanh?
Theo Khoản 2 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, người kinh doanh các ngành nghề sau không phải đăng ký kinh doanh: Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối; Người bán hàng rong, quà vặt; những người kinh doanh lưu động, người kinh doanh thời vụ, người làm dịch vụ có thu nhập thấp.
6.2 Trường hợp nào cần đăng ký kinh doanh?
Những trường hợp bắt buộc hay không bắt buộc đăng ký kinh doanh hiện nay luật không có quy định cụ thể, do đó nếu như bạn có địa điểm kinh doanh cố định nên tiến hành đăng ký hộ kinh doanh cá thể.
Còn đối với những ngành nghề đăng ký kinh doanh có điều kiện bạn sẽ bắt buộc phải thực hiện thủ tục thành lập hộ kinh doanh cá thể.
6.3 Vì sao cần đăng ký kinh doanh?
Đăng ký kinh doanh mang lại nhiều lợi ích thiết thực, quan trọng nhất là tạo cơ sở cho sự ra đời của một tổ chức hợp pháp, được nhà nước bảo hộ kinh doanh. Khi thực hiện đăng ký, doanh nghiệp sẽ được hưởng các quyền và lợi ích hợp pháp theo quy định pháp luật.
6.4 Mức thu nhập thấp không phải đăng ký kinh doanh?
Mức thu nhập thấp không phải đăng ký kinh doanh thường được quy định bởi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương. Các cá nhân có thu nhập thấp từ hoạt động kinh doanh như sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, buôn bán nhỏ lẻ, dịch vụ vặt, hoặc kinh doanh lưu động không cần đăng ký hộ kinh doanh, trừ khi họ tham gia vào các ngành nghề có điều kiện. Mức thu nhập cụ thể này có thể khác nhau tùy theo từng địa phương.
