Việc hiểu rõ và thành thạo các phương pháp tính thuế xuất khẩu không chỉ là yếu tố cần thiết mà còn là chìa khóa quan trọng để mỗi doanh nghiệp thành công. Việc áp dụng đúng quy trình và tính toán thuế một cách chính xác không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn giúp tối ưu hóa chi phí, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh và lợi nhuận. Bài viết này AZTAX sẽ cung cấp các thông tin chi tiết cách hạch toán và kê khai thuế xuất khẩu, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra các quyết định thông minh và hiệu quả hơn trong hoạt động kinh doanh của họ.
1. Thuế xuất khẩu là gì?
“Thuế xuất khẩu là gì? Thuế xuất khẩu là loại thuế mà nhà nước áp dụng đối với hàng hóa xuất khẩu nhằm tăng nguồn thu ngân sách, kiểm soát lượng hàng hóa ra nước ngoài, và điều chỉnh tác động của xuất khẩu lên thị trường nội địa.”
Thuế xuất khẩu là một loại thuế mà nhà nước áp dụng đối với hàng hóa khi chúng được xuất khẩu ra nước ngoài.
Mục đích của thuế xuất khẩu bao gồm các điều sau:
- Tăng nguồn thu cho ngân sách: Đóng góp vào việc gia tăng nguồn thu ngân sách nhà nước.
- Kiểm soát xuất khẩu: Hỗ trợ trong việc kiểm soát lượng hàng hóa được xuất khẩu, bảo vệ tài nguyên quốc gia và duy trì cân bằng cung cầu trên thị trường nội địa.
- Điều chỉnh thị trường: Giảm thiểu các tác động tiêu cực của việc xuất khẩu quá mức đối với thị trường nội địa.
2. Quy định thuế suất hàng xuất khẩu
Quy định thuế suất hàng hóa xuất khẩu là Thuế suất hàng hóa xuất khẩu được xác định theo từng nhóm mặt hàng trong Biểu thuế xuất khẩu, với khung thuế suất cụ thể. Hàng hóa xuất khẩu đến các quốc gia có thỏa thuận ưu đãi thuế với Việt Nam sẽ được áp dụng mức thuế ưu đãi theo thỏa thuận đặc biệt, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và nâng cao khả năng cạnh tranh. Các mặt hàng xuất khẩu có thuế suất được quy định dựa trên từng nhóm mặt hàng trong Biểu thuế xuất khẩu, bao gồm cả khung thuế suất áp dụng cho từng nhóm mặt hàng. Nếu hàng hóa được xuất khẩu đến các quốc gia có thỏa thuận ưu đãi thuế với Việt Nam, thì mức thuế ưu đãi sẽ được áp dụng theo các thỏa thuận đặc biệt mà Việt Nam đã ký kết với quốc gia nhập khẩu. Điều này giúp đảm bảo rằng doanh nghiệp có thể tận dụng các ưu đãi này để tối ưu hóa chi phí xuất khẩu và tăng cường cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
2.1 Các đối tượng chịu thuế xuất khẩu
Các đối tượng chịu thuế xuất khẩu bao gồm:
- Hàng hóa được xuất khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam ra nước ngoài.
- Hàng hóa được xuất khẩu vào khu phi thuế quan.
- Hàng hóa được xuất khẩu tại chỗ.
- Hàng hóa được xuất khẩu bởi các doanh nghiệp thực hiện quyền xuất khẩu.
2.2 Các đối tượng miễn thuế xuất khẩu
Các đối tượng miễn thuế xuất khẩu gồm:
- Hàng xuất khẩu được miễn thuế theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên;
- Tài sản là quà biếu, quà tặng trong định mức cho phép giữa tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài và tổ chức hoặc cá nhân Việt Nam. Trường hợp vượt định mức cho phép sẽ phải nộp thuế xuất khẩu cho phần vượt định mức đó;
- Hàng hóa mua bán, trao đổi qua biên giới để phục vụ cho mục đích sản xuất, tiêu dùng của người dân vùng biên giới;
- Hàng hóa có giá trị hoặc số tiền thuế phải nộp quá thấp và dưới mức tối thiểu được quy định;
- Hàng hóa xuất khẩu để gia công rồi nhập khẩu lại, còn được gọi là tạm xuất tái nhập;
- Hàng hóa không phục vụ mục đích thương mại như hàng mẫu, mô hình, hoặc ấn phẩm quảng cáo với số lượng không đáng kể;
- Hàng hóa xuất khẩu nhằm mục đích bảo vệ môi trường, đảm bảo an sinh xã hội, khắc phục hậu quả của thiên tai, dịch bệnh và các trường hợp đặc biệt khác.
3. Cách hạch toán thuế xuất khẩu theo thông tư 200
Khi hoàn thành tờ khai hải quan chính thức cho hàng hóa xuất khẩu, doanh nghiệp xác định doanh thu và số thuế xuất khẩu phải nộp để thực hiện hạch toán như sau:
- Nợ TK 131: Tổng giá trị hàng hóa mà bên mua phải thanh toán;
- Có TK 511: Doanh thu từ xuất khẩu hàng hóa;
- Có TK 3333: Số tiền thuế xuất khẩu phải nộp.
Sau khi chuyển tiền thuế xuất khẩu vào Ngân sách Nhà nước (NSNN), doanh nghiệp thực hiện hạch toán như sau:
- Nợ TK 3333: Số tiền thuế xuất khẩu đã nộp;
- Có TK 1111, 1121: Tiền mặt hoặc tiền gửi ngân hàng tương ứng.
Ví dụ về hạch toán thuế xuất khẩu:
Thông tin đầu vào:
- Doanh nghiệp: Công ty Xuất Nhập Khẩu ABC
- Mặt hàng xuất khẩu: Máy móc
- Giá trị hàng hóa xuất khẩu: 100.000 USD
- Thuế xuất khẩu (theo tỷ lệ thuế suất): 5% (chưa bao gồm thuế VAT)
- Tỷ giá hối đoái: 1 USD = 23.000 VND
Tính toán thuế xuất khẩu:
- Xác định thuế xuất khẩu:
- Giá trị hàng hóa xuất khẩu: 100.000 USD
- Thuế suất thuế xuất khẩu: 5%
- Tổng thuế xuất khẩu = 100.000 USD × 5% = 5.000 USD
- Chuyển đổi thuế xuất khẩu từ USD sang VND:
- Tỷ giá hối đoái: 1 USD = 23.000 VND
- Tổng thuế xuất khẩu bằng VND = 5.000 USD × 23.000 VND/USD = 115.000.000 VND
Hạch toán thuế xuất khẩu:
- Ghi nhận doanh thu xuất khẩu:
- Nợ TK 131 (Phải thu của khách hàng) 2.300.000.000 VND
- Có TK 511 (Doanh thu bán hàng) 2.300.000.000 VND
- Ghi nhận thuế xuất khẩu phải nộp:
- Nợ TK 3331 (Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước) 115.000.000 VND
- Có TK 331 (Phải trả cho người bán) 115.000.000 VND
(Nếu đã thanh toán thuế xuất khẩu)
- Nợ TK 3331 (Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước) 115.000.000 VND
- Có TK 112 (Tiền gửi ngân hàng) 115.000.000 VND
- Ghi nhận doanh thu xuất khẩu chưa thu tiền:
- Nợ TK 131 (Phải thu của khách hàng) 115.000.000 VND
- Có TK 511 (Doanh thu bán hàng) 115.000.000 VND
(Nếu khách hàng đã thanh toán thuế xuất khẩu)
- Nợ TK 112 (Tiền gửi ngân hàng) 115.000.000 VND
- Có TK 131 (Phải thu của khách hàng) 115.000.000 VND
4. Cách kê khai thuế xuất khẩu
Kê khai thuế xuất khẩu đúng cách là rất quan trọng để tuân thủ các quy định pháp luật và đảm bảo việc hoàn tất các nghĩa vụ thuế đúng hạn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách kê khai thuế xuất khẩu:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ và tài liệu
- Hóa đơn xuất khẩu: Hóa đơn bán hàng hoặc hóa đơn thương mại cho hàng hóa xuất khẩu.
- Chứng từ xuất khẩu: Tờ khai hải quan, hợp đồng xuất khẩu, và các chứng từ liên quan.
- Tài liệu chứng minh thanh toán: Các chứng từ ngân hàng, phiếu chuyển tiền nếu có.
Bước 2: Xác định số thuế xuất khẩu phải kê khai
- Tính toán giá trị hàng hóa xuất khẩu: Xác định giá trị thực tế của hàng hóa xuất khẩu dựa trên hợp đồng xuất khẩu và hóa đơn.
- Áp dụng thuế suất thuế xuất khẩu: Theo quy định, áp dụng tỷ lệ thuế suất phù hợp để tính số thuế xuất khẩu phải nộp.
Bước 3: Kê khai thuế xuất khẩu trên tờ khai thuế
- Tờ khai thuế xuất khẩu: Điền thông tin vào tờ khai thuế xuất khẩu theo mẫu quy định của cơ quan thuế. Tờ khai này thường bao gồm thông tin về giá trị hàng hóa, tỷ lệ thuế suất, và tổng số thuế phải nộp.Ví dụ:
- Mục kê khai giá trị hàng hóa xuất khẩu: Điền giá trị hàng hóa xuất khẩu (theo hóa đơn và hợp đồng).
- Mục kê khai tỷ lệ thuế suất: Nhập tỷ lệ thuế suất xuất khẩu áp dụng.
- Mục kê khai số thuế xuất khẩu: Tính toán và nhập tổng số thuế xuất khẩu phải nộp.
Bước 4: Nộp tờ khai thuế và thanh toán thuế
- Nộp tờ khai thuế: Nộp tờ khai thuế xuất khẩu tới cơ quan thuế địa phương hoặc cơ quan hải quan qua các kênh trực tuyến hoặc trực tiếp.
- Thanh toán thuế: Thực hiện thanh toán thuế xuất khẩu theo số tiền kê khai. Sử dụng các phương thức thanh toán hợp lệ như chuyển khoản ngân hàng.
Bước 5: Theo dõi và lưu trữ hồ sơ
- Lưu trữ hồ sơ: Giữ lại bản sao của tất cả các tài liệu kê khai thuế, chứng từ thanh toán, và tờ khai thuế để phục vụ kiểm tra hoặc yêu cầu từ cơ quan thuế trong tương lai.
- Theo dõi trạng thái kê khai: Kiểm tra tình trạng tờ khai thuế để đảm bảo không có vấn đề phát sinh và thuế đã được nộp đúng hạn.
Bước 6: Điều chỉnh và sửa đổi nếu cần
- Sửa đổi kê khai: Nếu phát hiện lỗi trong kê khai thuế xuất khẩu, thực hiện điều chỉnh hoặc bổ sung thông tin theo yêu cầu của cơ quan thuế.
- Thông báo với cơ quan thuế: Thông báo cho cơ quan thuế về các điều chỉnh và nộp lại tờ khai điều chỉnh nếu cần.
5. Cách tính thuế xuất khẩu
Quy định thuế suất hàng hóa xuất khẩu có ba phương pháp tính thuế xuất khẩu theo Luật thuế xuất nhập khẩu, bao gồm tính theo tỷ lệ phần trăm, tính tuyệt đối, và tính hỗn hợp. Tỷ giá tính thuế được dựa trên tỷ giá mua vào của Vietcombank vào ngày thứ năm tuần trước.
5.1 Công thức tính thuế xuất khẩu
Có ba phương pháp tính thuế xuất khẩu được quy định áp dụng cho từng loại hàng hóa riêng biệt như sau:
Phương pháp tính thuế xuất khẩu theo tỷ lệ %
Theo Khoản 3, Điều 4 của Luật thuế xuất nhập khẩu, phương pháp tính thuế xuất khẩu theo tỷ lệ % được quy định như sau:
“Phương pháp tính thuế theo tỷ lệ phần trăm là việc xác định thuế theo phần trăm (%) của trị giá tính thuế hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.”
Công thức tính thuế xuất khẩu như sau:
Thuế xuất khẩu = Trị giá tính thuế × Thuế suất thuế xuất khẩu
Phương pháp tính thuế tuyệt đối
Theo Khoản 4, Điều 3 của Luật thuế xuất nhập khẩu, phương pháp tính thuế tuyệt đối được quy định như sau:
“Phương pháp tính thuế tuyệt đối là việc ấn định số tiền thuế nhất định trên một đơn vị hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.”
Công thức tính thuế xuất khẩu như sau:
Thuế xuất khẩu = Số lượng hàng hóa x Mức thuế tuyệt đối
Phương pháp tính thuế hỗn hợp
Dựa theo quy định của Khoản 2, Điều 4 trong Luật thuế xuất nhập khẩu, phương pháp tính thuế hỗn hợp được mô tả như sau:
“Phương pháp tính thuế hỗn hợp là việc áp dụng đồng thời phương pháp tính thuế theo tỷ lệ phần trăm và phương pháp tính thuế tuyệt đối”
Công thức tính thuế xuất khẩu được áp dụng như sau:
Thuế xuất khẩu = (Trị giá tính thuế × Thuế suất theo tỷ lệ phần trăm) + (Số lượng hàng hóa × Mức thuế tuyệt đối).
Chú ý: Để xác định thuế suất và mức thuế tuyệt đối cho từng loại hàng hóa, cần phải cân nhắc kỹ tính chất và thành phần của từng sản phẩm mà doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Điều này giúp đảm bảo rằng việc áp dụng thuế được công bằng và hiệu quả, phù hợp với quy định pháp luật và đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật của thị trường quốc tế.
5.2 Tỷ giá tính thuế xuất khẩu
Theo quy định của Khoản 3 Điều 21 của Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Khoản 2 Điều 35 của Thông tư số 38/2015/TT-BTC về thủ tục hải quan, thuế xuất nhập khẩu, quản lý thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu: Tỷ giá tính thuế được xác định dựa trên tỷ giá mua vào tại thời điểm cuối ngày, theo hình thức chuyển khoản của Hội sở chính – Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vào ngày thứ năm trong tuần trước liền kề. Trường hợp ngày này là ngày lễ, sẽ áp dụng ngày thứ năm trong tuần.
Ví dụ: Nếu hôm nay là thứ sáu ngày 19/07/2024 (là ngày thứ 5 trong tuần), tỷ giá cuối cùng của ngày này sẽ được Tổng cục Hải quan áp dụng cho các tờ khai hải quan trong tuần tiếp theo (tờ khai từ ngày 22/07/2024 đến ngày 28/07/2024).
6. Thời điểm tính thuế xuất khẩu và thời hạn nộp thuế xuất khẩu
Thời điểm tính thuế xuất khẩu và thời hạn nộp thuế xuất khẩu được tính tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan, với hạn nộp thuế trước khi hàng hóa được thông quan. Trong các trường hợp đặc biệt như cần giám định hoặc chưa có giá chính thức, doanh nghiệp phải tạm nộp thuế và điều chỉnh theo yêu cầu sau khi có kết quả.
Thời điểm tính thuế xuất khẩu được xác định như sau:
- Là thời điểm mà chủ hàng hóa xuất khẩu hoặc tổ chức ủy thác xuất khẩu đăng ký tờ khai hải quan.
- Thời gian đăng ký tờ khai hải quan là sau khi hàng hóa được tập kết tại địa điểm mà người khai hải quan thông báo. Đối với vận chuyển thông thường, thời gian này là chậm nhất 4 giờ trước khi phương tiện vận tải xuất cảnh. Đối với vận chuyển bằng phương tiện chuyển phát nhanh, thời gian là chậm nhất 2 giờ trước.
Thời hạn nộp thuế xuất khẩu được quy định như sau:
- Thời hạn nộp thuế xuất khẩu là sau khi đăng ký tờ khai hải quan và trước khi hàng hóa được thông quan, tức là doanh nghiệp phải nộp thuế xuất khẩu để được phép xuất khẩu hàng hóa.
Tuy nhiên, có các trường hợp đặc biệt như sau:
- Hàng hóa cần phải xác định và giám định để xác định số tiền thuế phải nộp: Người nộp thuế thực hiện tạm nộp theo số đã khai báo. Nếu sau khi có kết quả giám định, số tiền đã khai báo thấp hơn số thuế phải nộp, người nộp thuế phải bổ sung số thuế còn thiếu trong vòng 5 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu. Ngược lại, nếu số tiền đã khai báo cao hơn số thuế phải nộp, số tiền thừa sẽ được bù trừ cho các lần nộp thuế tiếp theo hoặc được hoàn thuế theo quy định.
- Hàng hóa chưa có giá chính thức tại điểm đăng ký tờ khai hải quan: Tương tự như trường hợp hàng hóa cần phải xác định và giám định, người nộp thuế sẽ thực hiện các biện pháp tương tự để xác định số tiền thuế phải nộp.
7. Lưu ý những trường hợp xảy ra khi thanh toán hàng xuất khẩu
Có thể thanh toán theo các phương thức như thu tiền trước khi xuất khẩu, xuất khẩu trước rồi thu tiền sau, thu một phần tiền trước hoặc thu tiền ngay tại thời điểm xuất khẩu
Tương tự như trong thương mại nội địa, hoạt động xuất khẩu cũng có các phương thức thanh toán khác nhau bao gồm:
- Trường hợp 1: Thu tiền trước và xuất khẩu sau.
- Trường hợp 2: Xuất khẩu trước và thu tiền sau khi hàng đã được nhận.
- Trường hợp 3: Thu một phần tiền trước khi xuất khẩu.
- Trường hợp 4: Thu tiền ngay tại thời điểm xuất khẩu.
Việc hạch toán thuế xuất khẩu là một quy trình quan trọng trong quản lý tài chính của doanh nghiệp. Hiểu rõ và áp dụng đúng các bước hạch toán không chỉ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả mà còn đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật, từ đó giảm thiểu các rủi ro liên quan đến vấn đề pháp lý. Nếu cần tư vấn, hỗ trợ về dịch vụ kế toán hãy gọi ngay cho AZTAX qua số HOTLINE: 0932.383.089.
