Kế toán tổng hợp là gì? Vai trò, nhiệm vụ trong doanh nghiệp

Kế toán tổng hợp là gì? Đây là một trong những vị trí then chốt trong bộ máy kế toán – tài chính của doanh nghiệp, giữ vai trò ghi nhận, kiểm soát và phản ánh toàn bộ hoạt động tài chính – kế toán phát sinh. Không đơn thuần là việc nhập liệu, kế toán tổng hợp còn đòi hỏi sự am hiểu sâu về nguyên lý kế toán, khả năng phân tích và kỹ năng phối hợp giữa các bộ phận. Trong bài viết này, AZTAX sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm, vai trò và những yêu cầu cần có để theo đuổi nghề kế toán tổng hợp một cách chuyên nghiệp.

1. Kế toán tổng hợp là gì?

Kế toán tổng hợp là một lĩnh vực quan trọng trong hệ thống kế toán doanh nghiệp, đảm nhận nhiệm vụ thu thập, xử lý, ghi nhận và cung cấp thông tin tài chính toàn diện.

Người làm kế toán tổng hợp chịu trách nhiệm tổng hợp các số liệu từ nhiều bộ phận, hạng mục và sổ sách kế toán khác nhau để tạo nên một bức tranh tổng quan về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

2. Vai trò của kế toán tổng hợp trong doanh nghiệp

Chức năng của kế toán tổng hợp là nòng cốt để doanh nghiệp có thể vận hành. Vị trí này có nhiệm vụ trong việc xử lý các sổ sách tài chính, minh bạch số tiền, cách số liệu chính xác cho quá trình quyết định quản trị.

• Thực hiện ghi nhận đầy đủ các giao dịch kế toán: Kế toán tổng hợp có nhiệm vụ cập nhật chính xác và kịp thời toàn bộ các nghiệp vụ phát sinh, đảm bảo sổ sách trung thực về tài chính doanh nghiệp.
• Tổng hợp và trình bày bức tranh tài chính doanh nghiệp: Kế toán tổng hợp chịu trách nhiệm lập các báo cáo tài chính quan trọng như báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ… nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính, giúp doanh nghiệp đánh giá và xem xét  hiệu quả, từ đó đưa ra quyết định.
• Hỗ trợ ra quyết định chiến lược: Kế toán tổng hợp phân tích chi phí, doanh thu, lợi nhuận và tài sản để giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả và đưa ra hướng đi phù hợp.
• Giải quyết vấn đề liên quan đến kế toán, tài chính: Kế toán tổng hợp sẽ giúp các bộ phận khác hiểu rõ hơn về tình hình tài chính doanh nghiệp với các khoản công nợ, quản lý dòng tiền phát sinh khác trong quá trình hoạt động.

3. Công việc của kế toán tổng hợp

Nhiệm vụ kế toán tổng hợp là giữ vai trò cốt lõi trong việc đảm bảo sự ổn định tài chính và tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Công việc này đòi hỏi sự bao quát xuyên suốt từ quá trình thu thập, xử lý dữ liệu trên các chứng từ kế toán hàng ngày cho đến việc lập báo cáo tài chính và kê khai thuế định kỳ. Vậy cụ thể kế toán tổng hợp làm những gì?

Dưới đây là các nhiệm vụ chính mà một kế toán tổng hợp cần thực hiện:

3.1. Nhiệm vụ hàng ngày của kế toán tổng hợp

• Thu thập, tập hợp và lưu trữ các dữ liệu kế toán phát sinh từ chứng từ, hóa đơn trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
• Lập các chứng từ kế toán như phiếu thu, phiếu chi, phiếu xuất kho, phiếu nhập kho và hóa đơn bán hàng ngay tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ, đảm bảo tránh tình trạng chậm trễ gây ra nhầm lẫn hoặc thiếu sót trong quá trình kiểm kê hàng hóa và khớp quỹ.
• Ghi nhận và nhập liệu vào các sổ quỹ, sổ tiền gửi ngân hàng, sổ công nợ, và các sổ kế toán khác có liên quan.
• Kiểm tra và xác minh tính hợp lệ của các chứng từ, hóa đơn trước khi hạch toán vào sổ sách kế toán để đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật.

3.4. Nhiệm vụ hàng năm của kế toán tổng hợp

Giai đoạn đầu năm:

• Thực hiện kê khai và nộp thuế môn bài đầu năm. Thời hạn hoàn thành là trước ngày 31/01, hoặc trong vòng 30 ngày kể từ khi doanh nghiệp mới được cấp giấy phép đăng ký kinh doanh.
• Lập và nộp tờ khai thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và tạm tính thuế thu nhập doanh nghiệp cho kỳ tháng 12 hoặc quý 4 của năm trước.
• Nộp báo cáo tài chính năm, tờ khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp trong vòng 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính.

Giai đoạn cuối năm:

• Tiến hành kiểm kê và đối chiếu lại toàn bộ chứng từ, hóa đơn phát sinh trong năm.
• Hạch toán đầy đủ các hóa đơn giá trị gia tăng còn sót để tránh ảnh hưởng đến thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong kỳ báo cáo.
• Thực hiện đối soát, cân đối các số liệu để đảm bảo rằng sổ sách kế toán khớp với báo cáo tài chính và không xảy ra sai sót.
• Thực hiện đối chiếu số liệu giữa sổ quỹ và quỹ tiền mặt thực tế, kiểm kê kho hàng và tài sản cố định nhằm đảm bảo sự khớp đúng giữa dữ liệu kế toán và tình hình thực tế. Đồng thời, tiến hành đối chiếu công nợ với nhà cung cấp và khách hàng để kiểm soát các khoản phải thu, phải trả.
• Lập báo cáo tài chính năm, bao gồm: Bảng Cân đối Kế toán (hoặc Báo cáo Tình hình Tài chính), Báo cáo Kết quả Hoạt động Kinh doanh, Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ (theo phương pháp trực tiếp hoặc gián tiếp), Thuyết minh Báo cáo Tài chính và Bảng Cân đối Số phát sinh Tài khoản. Các báo cáo này giúp phản ánh toàn diện tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong kỳ.

Bên cạnh các nhiệm vụ mang tính thời điểm cố định, kế toán tổng hợp còn phải phối hợp chặt chẽ với kế toán trưởng và các kế toán viên khác để đảm bảo công việc của kế toán tổng hợp trong doanh nghiệp được vận hành hiệu quả.

Các nhiệm vụ, công việc kế toán tổng hợp cụ thể bao gồm:

• Phân công, hướng dẫn và giám sát công việc của các kế toán viên nhằm đảm bảo tiến độ và chất lượng công việc theo yêu cầu.
• Tham gia vào công tác kiểm tra, đánh giá tại các phòng ban và đơn vị trực thuộc để đảm bảo việc tuân thủ quy định tài chính kế toán.
• Đưa ra các giải pháp xử lý các vấn đề kế toán, tài chính còn tồn đọng hoặc phát hiện sai sót, đảm bảo hệ thống kế toán hoạt động trơn tru và chính xác.
• Thực hiện kiểm kê, quản lý chặt chẽ chứng từ, hồ sơ và sổ sách kế toán, đảm bảo lưu trữ theo đúng quy định pháp luật và quy chế nội bộ.
• Phân tích số liệu tài chính từ các báo cáo kế toán, hỗ trợ Ban lãnh đạo trong việc đưa ra quyết định và tham gia vào quá trình giải trình, quyết toán thuế với cơ quan chức năng.
• Thực hiện các điều chỉnh liên quan đến nghiệp vụ nộp phạt thuế nếu có yêu cầu từ cơ quan thuế, đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật.
• Xây dựng và duy trì mối quan hệ hợp tác với các đối tác bên ngoài như Cục Thuế, ngân hàng, nhà cung cấp và khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

4. Kỹ năng cần có của một kế toán tổng hợp

Kế toán tổng hợp là một vị trí quan trọng trong doanh nghiệp, đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn và các kỹ năng mềm để đảm bảo công việc diễn ra hiệu quả.

Dưới đây là những kỹ năng cần thiết mà một kế toán tổng hợp cần có:

• Kỹ năng chuyên môn kế toán: Hiểu biết sâu về nguyên tắc kế toán, chuẩn mực kế toán, và các quy định pháp luật liên quan là yêu cầu cơ bản. Ngoài ra, khả năng sử dụng thành thạo phần mềm kế toán như MISA, FAST hoặc SAP là một lợi thế lớn.
• Khả năng tổng hợp và phân tích số liệu: Kế toán tổng hợp phải biết cách xử lý, tổng hợp và phân tích dữ liệu tài chính từ nhiều nguồn khác nhau để đưa ra những báo cáo chính xác và có giá trị.
• Tư duy logic và chi tiết: Công việc đòi hỏi sự chính xác cao, vì vậy một kế toán tổng hợp cần có tư duy logic để xử lý các vấn đề phức tạp và chú ý đến từng chi tiết nhỏ để tránh sai sót.
• Kỹ năng tổ chức và quản lý thời gian: Kế toán tổng hợp thường phải làm việc với khối lượng công việc lớn và thời hạn chặt chẽ. Do đó, khả năng lập kế hoạch và quản lý thời gian là yếu tố then chốt để hoàn thành công việc đúng hạn.
• Giao tiếp và làm việc nhóm: Vì phải phối hợp với nhiều bộ phận và trình bày các báo cáo tài chính cho lãnh đạo, kế toán tổng hợp cần có kỹ năng giao tiếp tốt để truyền đạt thông tin rõ ràng và hiệu quả.
• Khả năng thích nghi và học hỏi: Trong bối cảnh các quy định và công nghệ kế toán không ngừng thay đổi, một kế toán tổng hợp cần linh hoạt và sẵn sàng cập nhật kiến thức mới để đáp ứng yêu cầu công việc.

5. Kế toán tổng hợp cần có kiến thức gì?

Để đảm nhận vị trí kế toán tổng hợp, người làm nghề cần trang bị kiến thức sâu rộng và khả năng vận dụng linh hoạt các nguyên tắc kế toán từ cơ bản đến phức tạp. Cụ thể, cần nắm vững:

• Kiến thức về nguyên lý kế toán: Kế toán tổng hợp cần nắm vững các nguyên tắc cơ bản như ghi sổ kép, nguyên tắc phù hợp, thận trọng, nhất quán… để đảm bảo việc hạch toán đúng chuẩn mực và logic kế toán.
• Kiến thức chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS): Biết cách áp dụng các chuẩn mực kế toán trong quá trình ghi nhận, đánh giá và trình bày các yếu tố trong báo cáo tài chính như doanh thu, chi phí, tài sản, nợ phải trả…
• Kiến thức về thuế và pháp luật liên quan: Nắm vững về các loại thuế hiện hành như thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp ,… Đồng thời, phải thường xuyên cập nhật các quy định mới về thuế.
• Kỹ năng lập và phân tích báo cáo tài chính: Có khả năng tổng hợp số liệu để lập báo cáo tài chính đúng quy định, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ… Đồng thời, biết phân tích số liệu để hỗ trợ quản lý trong việc ra quyết định.
• Sử dụng thành thạo phần mềm kế toán: Thành thạo các phần mềm kế toán phổ biến như MISA, Fast, Bravo hoặc hệ thống ERP. Các phần mềm văn phòng như Excel, Word cũng là cái mà kế toán cần nắm vững để hỗ trợ trong công việc.
• Nắm được quy trình kế toán nội bộ: Hiểu rõ quy trình kế toán trong doanh nghiệp, từ các bộ phận bán hàng, mua hàng, kho, ngân hàng đến sản xuất. Biết phối hợp với các phòng ban để đối chiếu và kiểm tra số liệu một cách chính xác.
• Tư duy hệ thống và sự cẩn trọng: Một người làm kế toán cần phải có tư duy logic, cẩn trọng và tỉ mỉ trong từng chi tiết để không xảy ra sai sót khi làm việc.

Việc đảm nhận vị trí kế toán tổng hợp không chỉ là bước đệm quan trọng để tiến lên vị trí kế toán trưởng mà còn là nền tảng để phát triển sự nghiệp lên các cấp bậc quản lý cao hơn như giám đốc tài chính.

6. Các cơ hội và thách thức của kế toán tổng hợp

Kế toán tổng hợp là vị trí có vai trò nòng cốt trong mỗi doanh nghiệp. Trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng chú trọng đến kiểm soát tài chính và minh bạch số liệu, nhu cầu tuyển dụng vị trí này ngày một gia tăng, mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn với mức thu nhập cạnh tranh.

Cơ hội của một kế toán tổng hợp

• Nhu cầu tuyển dụng cao: Các doanh nghiệp ngày càng chú trọng đến quản lý tài chính, dẫn đến nhu cầu về kế toán tổng hợp luôn ổn định và gia tăng.
  
• Vị trí quan trọng trong doanh nghiệp: Kế toán tổng hợp đóng vai trò trung tâm trong bộ phận kế toán – tài chính, tiếp xúc trực tiếp với toàn bộ dữ liệu tài chính.
  
• Tiềm năng thu nhập tốt: Do tính chất công việc đòi hỏi độ chính xác cao và tổng hợp nhiều nghiệp vụ, mức lương của kế toán tổng hợp thường cao hơn so với các vị trí kế toán khác.
  
• Cơ hội thăng tiến rõ ràng: Nếu liên tục nâng cao kỹ năng và kiến thức, kế toán tổng hợp có thể thăng tiến lên vị trí kế toán trưởng, trưởng phòng tài chính hoặc CFO.
  
• Môi trường rèn luyện chuyên môn thực tế: Vị trí này giúp bạn rèn luyện kỹ năng tổng hợp số liệu, xử lý chứng từ và nắm vững quy trình tài chính của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đi cùng với cơ hội là không ít áp lực và thử thách mà người làm kế toán tổng hợp cần chuẩn bị tinh thần để đối mặt.

Khó khăn và thách thức của kế toán tổng hợp

• Áp lực về thời gian và khối lượng công việc: Khối lượng chứng từ và báo cáo lớn, đặc biệt vào kỳ kế toán hoặc cuối năm, gây áp lực về thời gian xử lý.
• Luôn phải cập nhật chính sách, luật thuế: Quy định kế toán – thuế thay đổi liên tục, buộc kế toán phải cập nhật kịp thời để tránh sai phạm pháp lý.
  
• Tính chính xác và trách nhiệm cao: Chỉ một lỗi nhỏ cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến báo cáo tài chính và doanh nghiệp.
  
• Khả năng phân tích và xử lý vấn đề phức tạp: Kế toán tổng hợp không chỉ nhập liệu mà còn phải phân tích dữ liệu, đánh giá tài chính và xử lý sai lệch phát sinh.
  
• Cạnh tranh trong nghề: Vì đây là vị trí nhiều người hướng đến nên đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc vào kỹ năng và kinh nghiệm nếu muốn nổi bật.
  

Đây là một công việc đòi hỏi sự kiên trì, trách nhiệm cao và tinh thần học hỏi không ngừng. Nhưng nếu có định hướng rõ ràng, kỹ năng vững vàng và thái độ cầu tiến, kế toán tổng hợp có thể trở thành nền tảng vững chắc cho sự phát triển lên các vị trí cao hơn như kế toán trưởng, giám đốc tài chính (CFO) hay chuyên gia tư vấn tài chính nội bộ.

Hiểu rõ kế toán tổng hợp là gì chính là bước đầu để bạn xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của vị trí này trong doanh nghiệp. Bạn đang tìm kiếm hướng đi bền vững trong ngành kế toán – tài chính, AZTAX tin rằng đây là vị trí lý tưởng để bạn bắt đầu hành trình phát triển sự nghiệp. Nếu bạn có nhu cầu sử dụng dịch vụ kế toán thuế hoặc có câu hỏi nào về kế toán tổng hợp là gì hãy liên hệ ngay đến AZTAX qua HOTLINE: 0932383089 để được hỗ trợ chi tiết nhé!