Vấn đề “Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có phải thực hiện kiểm toán không?“ đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư và quản lý doanh nghiệp. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa hiện nay, việc hiểu rõ các quy định pháp lý liên quan đến kiểm toán là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích các yêu cầu pháp luật hiện hành, lý do cần thiết của việc kiểm toán và cách thức thực hiện, nhằm đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ pháp luật cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
1. Mục đích của việc kiểm toán độc lập là gì?
Dựa trên Điều 4 của Luật Kiểm toán Độc lập năm 2011, mục tiêu của việc kiểm toán độc lập được nêu như sau:
Hoạt động kiểm toán độc lập nhằm góp phần công khai, minh bạch thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị được kiểm toán và doanh nghiệp, tổ chức khác; làm lành mạnh môi trường đầu tư; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng; phát hiện và ngăn chặn vi phạm pháp luật; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành kinh tế, tài chính của Nhà nước và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Như vậy, việc tiến hành kiểm toán độc lập nhằm mục đích:
- Đảm bảo sự công khai và minh bạch trong thông tin kinh tế và tài chính của các đơn vị được kiểm toán cũng như các doanh nghiệp và tổ chức khác;
- Tạo điều kiện thuận lợi cho một môi trường đầu tư lành mạnh;
- Khuyến khích thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và phòng chống tham nhũng;
- Xác định và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật.
- Tăng cường hiệu lực và hiệu quả trong công tác quản lý và điều hành kinh tế, tài chính của Nhà nước, cũng như hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.
2. Đơn vị được kiểm toán có được những quyền hạn gì?
Theo Điều 38 Luật Kiểm toán độc lập 2011, quyền của đơn vị được kiểm toán được quy định như sau:
1. Lựa chọn doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam và kiểm toán viên hành nghề có đủ điều kiện hành nghề theo quy định của pháp luật để giao kết hợp đồng kiểm toán, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
2. Yêu cầu doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam cung cấp thông tin trong hồ sơ đăng ký hành nghề kiểm toán và thông tin về kiểm toán viên hành nghề và doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam thực hiện kiểm toán.
3. Từ chối cung cấp thông tin, tài liệu không liên quan đến nội dung kiểm toán.
4. Đề nghị thay thế thành viên tham gia cuộc kiểm toán khi có căn cứ cho rằng thành viên đó vi phạm nguyên tắc hoạt động kiểm toán độc lập trong quá trình thực hiện kiểm toán.
5. Thảo luận, giải trình bằng văn bản về những vấn đề được nêu trong dự thảo báo cáo kiểm toán nếu thấy chưa phù hợp.
6. Khiếu nại về hành vi của thành viên tham gia cuộc kiểm toán trong quá trình thực hiện kiểm toán khi có căn cứ cho rằng hành vi đó là trái pháp luật.
7. Yêu cầu bồi thường trong trường hợp doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam gây thiệt hại.
8. Quyền khác theo quy định của pháp luật.
Như vậy căn cứ vào Điều 38 Luật Kiểm toán độc lập 2011 quy định quyền của đơn vị được kiểm toán như sau:
- Lựa chọn đơn vị kiểm toán có đủ điều kiện hành nghề theo quy định pháp luật, trừ trường hợp có quy định khác.
- Yêu cầu cung cấp thông tin từ doanh nghiệp kiểm toán và kiểm toán viên.
- Từ chối cung cấp thông tin không liên quan đến kiểm toán.
- Đề nghị thay thế kiểm toán viên nếu có căn cứ vi phạm nguyên tắc kiểm toán độc lập. Thảo luận và giải trình về dự thảo báo cáo kiểm toán.
- Khiếu nại về hành vi trái pháp luật của kiểm toán viên.
- Yêu cầu bồi thường nếu bị thiệt hại. Các quyền khác theo quy định pháp luật.
Xem thêm: Nhà đầu tư nước ngoài mua lại 100 vốn góp
Xem thêm: Chuyển nhượng vốn góp cho nhà đầu tư nước ngoài
3. Các đơn vị nào phải thực hiện kiểm toán độc lập?
Căn cứ theo quy định của Điều 15 Nghị định số 17/2012/NĐ-CP, các tổ chức sau đây cần tiến hành kiểm toán bao gồm:
1. Doanh nghiệp, tổ chức mà pháp luật quy định báo cáo tài chính hàng năm phải được doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm toán, bao gồm:
a) Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài;
b) Tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng, bao gồm cả chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam;
c) Tổ chức tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài.
d) Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán.
2) Các doanh nghiệp, tổ chức khác bắt buộc phải kiểm toán theo quy định của pháp luật có liên quan.
3) Doanh nghiệp, tổ chức phải được doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm toán, bao gồm:
a) Doanh nghiệp nhà nước, trừ doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật phải được kiểm toán đối với báo cáo tài chính hàng năm;
b) Doanh nghiệp, tổ chức thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng vốn nhà nước, trừ các dự án trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật phải được kiểm toán đối với báo cáo quyết toán dự án hoàn thành;
c) Doanh nghiệp, tổ chức mà các tập đoàn, tổng công ty nhà nước nắm giữ từ 20% quyền biểu quyết trở lên tại thời điểm cuối năm tài chính phải được kiểm toán đối với báo cáo tài chính hàng năm;
d) Doanh nghiệp mà các tổ chức niêm yết, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán nắm giữ từ 20% quyền biểu quyết trở lên tại thời điểm cuối năm tài chính phải được kiểm toán đối với báo cáo tài chính hàng năm;
đ) Doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam phải được kiểm toán đối với báo cáo tài chính hàng năm.
Vì vậy, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải thực hiện kiểm toán theo quy định của Luật Kiểm toán Độc lập 2011 ( đặc biệt là Chương 4) và Nghị định 17/2012/NĐ-CP.
Xem thêm: Chuyển nhượng vốn góp cho nhà đầu tư nước ngoài
Xem thêm: Cách kêu gọi vốn đầu tư nước ngoài hiệu quả
4. Những nghĩa vụ nào mà đơn vị bị kiểm toán cần phải thực hiện trong suốt quá trình kiểm toán?
Căn cứ theo Điều 39 của Luật Kiểm toán Độc lập năm 2011, quy định về trách nhiệm của các tổ chức được kiểm toán như sau:
1. Cung cấp đầy đủ, chính xác, trung thực, kịp thời, khách quan thông tin, tài liệu cần thiết theo yêu cầu của kiểm toán viên hành nghề và doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam và chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin, tài liệu đã cung cấp.
2. Thực hiện yêu cầu của kiểm toán viên hành nghề và doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam về việc thu thập bằng chứng kiểm toán theo yêu cầu của chuẩn mực kiểm toán và điều chỉnh các sai sót để báo cáo kiểm toán không có ý kiến ngoại trừ đối với các nội dung không được ngoại trừ theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 48 của Luật này. Trường hợp không điều chỉnh sai sót theo ý kiến của doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam, đơn vị được kiểm toán phải giải trình bằng văn bản theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đại diện chủ sở hữu đối với đơn vị được kiểm toán.
3. Phối hợp, tạo điều kiện cho kiểm toán viên hành nghề thực hiện kiểm toán.
4. Không được có hành vi hạn chế phạm vi các vấn đề cần kiểm toán.
5. Xem xét đề nghị của doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam về tồn tại, sai sót trong báo cáo tài chính và trong việc tuân thủ pháp luật để có biện pháp khắc phục kịp thời.
6. Thông báo kịp thời, đầy đủ các vi phạm pháp luật và vi phạm hợp đồng kiểm toán trong hoạt động kiểm toán của kiểm toán viên hành nghề và doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
7. Thanh toán phí dịch vụ kiểm toán theo thỏa thuận trong hợp đồng.
8. Trường hợp ký hợp đồng kiểm toán với một doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam từ ba năm liên tục trở lên thì phải yêu cầu doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam thay đổi kiểm toán viên hành nghề ký báo cáo kiểm toán.
9. Nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.
Bạn có thể tham khảo các quy định nêu trên để hiểu rõ về quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp thực hiện kiểm toán, cũng như các công việc và trách nhiệm cần thực hiện trong suốt quá trình kiểm toán.
5. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có bắt buộc phải thực hiện kiểm toán hay không?
Căn cứ vào quy định tại Điều 37 của Luật kiểm toán độc lập năm 2011, có các điều khoản liên quan đến việc kiểm toán đơn vị như sau:
1. Doanh nghiệp, tổ chức mà pháp luật quy định báo cáo tài chính hàng năm phải được doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm toán, bao gồm:
a) Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài;
b) Tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng;
c) Tổ chức tài chính, doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.
d) Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán.
Bên cạnh đó, theo quy định của Điều 15 trong Nghị định 17/2012/NĐ-CP, cũng có sắc thái về các tổ chức phải được kiểm toán như sau:
1. Doanh nghiệp, tổ chức mà pháp luật quy định báo cáo tài chính hàng năm phải được doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm toán, bao gồm:
a) Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài;
b) Tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng, bao gồm cả chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam;
c) Tổ chức tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài.
d) Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán.
2. Các doanh nghiệp, tổ chức khác bắt buộc phải kiểm toán theo quy định của pháp luật có liên quan.
Theo quy định pháp luật đã nêu, mọi doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, bất kể tỷ lệ sở hữu của nước ngoài là bao nhiêu phần trăm, đều cần thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính.
6. Nếu không thực hiện kiểm toán độc lập thì có bị gì không?
Nếu bỏ qua việc này, doanh nghiệp của bạn sẽ phải chịu hậu quả theo quy định:
Căn cứ tại khoản 3 Điều 53 Nghị định 41/2018/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán độc lập, cụ thể: Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với đơn vị được kiểm toán không thực hiện kiểm toán bắt buộc đối với báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán dự án hoàn thành, báo cáo tài chính hợp nhất, báo cáo tài chính tổng hợp và các công việc kiểm toán khác theo quy định của pháp luật về kiểm toán độc lập và pháp luật khác có liên quan
Do đó, đơn vị của bạn có thể bị phạt đến 50 triệu đồng nếu không tiến hành kiểm toán độc lập.
Trên đây là những thông tin mà AZTAX cung cấp để giải đáp thắc mắc về câu hỏi “Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có phải thực hiện kiểm toán không?”. Hy vọng rằng bài viết này mang đến cho bạn những thông tin bổ ích. Nếu bạn muốn biết thêm về các doanh nghiệp hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với chúng tôi qua số HOTLINE: 0932.383.089. AZTAX luôn sẵn sàng cung cấp tư vấn chi tiết nhất để hỗ trợ bạn.
Xem thêm: Thời hạn góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài
Xem thêm: Thủ tục tăng vốn đầu tư công ty nước ngoài
Xem thêm: Dịch vụ thành lập công ty
