Cách hạch toán thuế môn bài năm 2024 theo đúng quy định

Thuế môn bài là loại thuế bắt buộc đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Việc hạch toán thuế môn bài là quy trình kế toán thiết yếu và quan trọng để xác định mức thuế dựa trên vốn điều lệ hoặc doanh thu năm trước. Quy trình này yêu cầu chính xác và tuân thủ pháp luật, giúp đảm bảo việc quản lý tài chính doanh nghiệp hiệu quả. Cùng AZTAX khám phá bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về hạch toán thuế môn bài.

1. Thuế môn bài là gì?

Thuế môn bài (hay lệ phí môn bài) là loại thuế trực thu mà các đối tượng có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam phải tự nộp hàng năm. Đây được tính dựa trên vốn điều lệ hoặc vốn đầu tư đối với tổ chức, và doanh thu trong năm đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Hiện nay, tất cả các công ty, tổ chức, cá nhân (bao gồm chi nhánh, cửa hàng, nhà máy) và nhà đầu tư nước ngoài đều phải nộp lệ phí này, với mức lệ phí khác nhau tùy vào loại hình kinh doanh.

Thuế môn bài là khoản tiền mà các tổ chức và cá nhân phải nộp trước khi thực hiện sản xuất hoặc kinh doanh, trừ khi được miễn thuế. Thuật ngữ này ban đầu được sử dụng rộng rãi và có quy định rõ ràng về mức thu trong Pháp lệnh 10-LCT/HĐNN7 năm 1983.

Lưu ý: Từ ngày 01/01/2017, thuật ngữ “thuế môn bài” đã chuyển sang “lệ phí môn bài” trong các văn bản pháp luật, mặc dù thuật ngữ cũ vẫn được sử dụng phổ biến trong thực tế.

Sự thay đổi từ thuế sang lệ phí không chỉ đơn thuần là thay đổi về mặt thuật ngữ mà nó còn có sự khác biệt về bản chất:

• Khi môn bài là thuế: Được xem là một khoản nộp bắt buộc theo quy định của luật thuế, là nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước.
• Khi môn bài là lệ phí: Là khoản tiền được xác định mà các tổ chức, hộ kinh doanh và cá nhân phải nộp khi sử dụng các dịch vụ công, phục vụ cho công tác quản lý của nhà nước. Đây là một trong các khoản thu khác thuộc ngân sách do cơ quan thuế quản lý và thu hồi.

2. Thuế môn bài hạch toán vào tài khoản nào?

Hạch toán thuế môn bài là một phần không thể thiếu trong công việc kế toán của doanh nghiệp. Theo quy định của Thông tư 133/2016/TT-BTC và Thông tư 200/2014/TT-BTC, khi hạch toán thuế môn bài kế toán viên có thể sử dụng hai tài khoản là TK 3338 và TK 3339.

Trong đó, tài khoản 3338 sẽ ghi nhận số tiền phải nộp, đã nộp hoặc còn thiếu, cụ thể như sau:

• Tài khoản 33381: Bao gồm số thuế đã phải nộp, số thuế chưa nộp và thuế phải nộp trong tương lai.
• Tài khoản 33382: Được sử dụng để ghi nhận các khoản thuế phải nộp khác như thuế môn bài, thuế được nộp thay cho doanh nghiệp nước ngoài hoạt động sản xuất và kinh doanh tại Việt Nam.

Theo Nghị định 139/2016/NĐ-CP, thuế môn bài đã được đổi tên thành lệ phí môn bài và được hạch toán vào tài khoản 3339. Do đó, kế toán viên có thể chọn sử dụng tài khoản 3338 hoặc 3339 khi thực hiện hạch toán thuế môn bài.

3. Cách hạch toán thuế môn bài năm 2024

Hạch toán thuế môn bài là một nghiệp vụ kế toán rất quan trọng đối với các doanh nghiệp. Để thực hiện quy trình này đúng theo quy định pháp luật năm 2024, cần tuân thủ các bước và yêu cầu cụ thể. Hãy tham khảo hướng dẫn dưới đây để nắm rõ cách hạch toán thuế môn bài đúng cách và đảm bảo sự chính xác trong quản lý tài chính doanh nghiệp.

3.1 Hạch toán thuế môn bài khi nộp tờ khai

Khi hoàn tất việc nộp tờ khai thuế môn bài, việc hạch toán thuế môn bài là rất quan trọng. Dựa trên tờ khai lệ phí môn bài đã gửi cho cơ quan thuế, cần thực hiện hạch toán chính xác để ghi nhận số thuế phải nộp vào các tài khoản phù hợp.

Lưu ý: Để thực hiện hạch toán thuế môn bài, trước tiên cần xác định chế độ kế toán được áp dụng cho doanh nghiệp theo Thông tư 133 hay Thông tư 200. Việc này phụ thuộc vào quy mô của doanh nghiệp:

• Thông tư 133: Áp dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
• Thông tư 200: Áp dụng cho cả doanh nghiệp lớn và nhỏ

Khi nộp tờ khai, hạch toán thuế môn bài theo các bước sau:

• Hạch toán thuế môn bài theo Thông tư 200:
  • Nợ tài khoản 6425: Thuế, phí và lệ phí
  • Có tài khoản 3338 (TK 33382): Các loại thuế khác
• Hạch toán thuế môn bài theo Thông tư 133:
  • Nợ tài khoản 6422: Chi phí quản lý doanh nghiệp
  • Có tài khoản 3338 (TK 33382): Các loại thuế khác

Ví dụ: Doanh nghiệp ABC nộp tờ khai thuế môn bài cho năm tài chính với số thuế phải nộp là 5.000.000 đồng. Dưới đây là cách hạch toán thuế môn bài:

• Nợ tài khoản 642 (Chi phí quản lý doanh nghiệp): 5.000.000 đồng
• Có tài khoản 3338 (TK 33382 – Thuế môn bài): 5.000.000 đồng

3.2 Hạch toán thuế môn bài khi nộp tiền vào ngân sách

Cho dù doanh nghiệp áp dụng Thông tư 133 hay Thông tư 200, quy trình hạch toán thuế môn bài khi nộp tiền vào ngân sách là như nhau. Dựa trên biên nhận nộp tiền đầy đủ và đúng hạn, việc hạch toán thuế môn bài năm 2024 được thực hiện như sau:

• Nợ tài khoản 3338 (TK 33382): Ghi nhận các loại thuế khác.
• Có tài khoản 111, 112: Tiền mặt hoặc tiền gửi ngân hàng.

Ví dụ: Giả sử một doanh nghiệp phải nộp thuế môn bài vào ngân sách nhà nước với số tiền 3.000.000 đồng. Dưới đây là cách hạch toán thuế môn bài khi nộp tiền vào ngân sách:

Hạch toán trên tài khoản 3338 (TK 33382):

• Nợ tài khoản 3338: 3.000.000 đồng
• Có tài khoản 111: 3.000.000 đồng

3.3 Hạch toán tiền chậm nộp thuế môn bài 2024

Khi doanh nghiệp nhận được Quyết định xử phạt từ Cơ quan thuế, thực hiện hạch toán thuế môn bài năm 2024 như sau:

• Nợ vào tài khoản 811: Chi phí khác.
• Có vào tài khoản 3339: Phí và lệ phí cùng các khoản phải nộp khác (Số tiền phạt do nộp chậm).

Khi doanh nghiệp nộp tiền phạt vào ngân sách nhà nước, thực hiện hạch toán thuế môn bài:

• Nợ vào tài khoản 3339: Phí, lệ phí và các khoản phải nộp khác.
• Có vào tài khoản 111 hoặc 112: Tiền mặt hoặc tiền gửi ngân hàng.

Khi doanh nghiệp kết chuyển vào cuối kỳ, cần thực hiện hạch toán thuế môn bài:

• Nợ vào tài khoản 911: Xác định kết quả kinh doanh.
• Có vào tài khoản 811: Chi phí khác.

Lưu ý: Các khoản tiền phạt nộp chậm tiền thuế môn bài và tiền phạt chậm nộp tờ khai thuế môn bài sẽ không được phép trừ khi tính toán thuế TNDN.

Ví dụ minh họa thực tế:

Công ty A hoạt động trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ tư vấn với vốn điều lệ là 8 tỷ đồng. Lệ phí môn bài của công ty A cần nộp trước ngày 31/12/2023.

Trong tháng 1/2023, công ty A cần thực hiện việc kê khai lệ phí môn bài. Với vốn điều lệ dưới 10 tỷ đồng, số lệ phí môn bài phải nộp trong năm của công ty A là 2 triệu đồng. Dựa vào tờ khai, lệ phí môn bài của công ty A được hạch toán như sau:

• Nợ tài khoản 6422: 2.000.000
• Có tài khoản 3339: 2.000.000

Sau khi thực hiện thanh toán thuế môn bài vào ngân sách, công ty A sẽ tiến hành hạch toán thuế môn bài như sau:

• Nợ tài khoản 3339: 2.000.000
• Có tài khoản 112: 2.000.000

Như vậy, công ty A đã thực hiện việc hạch toán thuế môn bài năm 2024 theo thông tư 133. Vì việc nộp lệ phí môn bài đã được thực hiện đúng hạn, công ty không phải chịu tiền phạt vì đóng chậm thuế.

Xem thêm: Hướng dẫn cách hạch toán thuế nhà thầu nước ngoài chi tiết

Xem thêm: Hướng dẫn hạch toán thuế tncn

4. Quy định về hạch toán thuế môn bài

4.1 Đối tượng phải nộp thuế môn bài

Dựa theo quy định của Nghị định 139/2016/NĐ-CP và Điều 1 Thông tư 65/2020/TT-BTC, các đối tượng phải nộp lệ phí môn bài bao gồm:

• Doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị sự nghiệp hoạt động theo pháp luật.
• Hợp tác xã và tổ chức theo Luật Hợp tác xã.
• Tổ chức kinh tế thuộc các đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức chính trị và tổ chức chính trị xã hội.
• Hộ gia đình kinh doanh cá thể, cá nhân kinh doanh, và nhóm cá nhân kinh doanh.
• Các tổ chức kinh tế khác theo quy định.

4.2 Đối tượng được miễn thuế môn bài

Dựa trên quy định của Điều 3 Nghị định 139/2016/NĐ-CP và điểm c khoản 1 Điều 1 Nghị định 22/2020/NĐ-CP, các đối tượng sau đây sẽ được miễn thuế môn bài trong năm đầu tiên kinh doanh:

• Doanh nghiệp mới thành lập (Miễn thuế năm đầu tiên kinh doanh).
• Hộ gia đình, cá nhân lần đầu kinh doanh (Miễn thuế năm đầu tiên kinh doanh).
• Văn phòng đại diện, chi nhánh và địa điểm kinh doanh được thành lập trong thời gian miễn trừ (Miễn thuế năm đầu tiên kinh doanh).
• Các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) chuyển đổi từ hộ kinh doanh được miễn thuế môn bài trong 03 năm kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu.

Việc miễn thuế này nhằm hỗ trợ các đối tượng này trong giai đoạn đầu của hoạt động kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển và ổn định trong thị trường kinh tế.

4.3 Mức thu lệ phí môn bài

Các nhóm đối tượng phải đóng lệ phí môn bài với mức độ khác nhau, được xác định dựa trên hai tiêu chí chính. Đó là vốn điều lệ được doanh nghiệp đăng ký trong giấy phép kinh doanh và doanh thu của năm kinh doanh trước đó. Cụ thể, quy trình này được thực hiện như sau:

• Đối với các hộ kinh doanh

• Đối với doanh nghiệp

4.4 Thời hạn đóng lệ phí môn bài là khi nào?

Theo khoản 9 Điều 18 của Nghị định 126/2020/NĐ-CP, các thời hạn nộp lệ phí môn bài được quy định như sau:

• Thời hạn nộp lệ phí môn bài chậm nhất là ngày 30 tháng 01 hàng năm.
• Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi từ hộ kinh doanh
  • Nếu kết thúc thời gian miễn lệ phí môn bài trong 6 tháng đầu năm, thời hạn nộp là ngày 30 tháng 7 của năm kết thúc thời gian miễn.
  • Nếu kết thúc thời gian miễn lệ phí môn bài trong 6 tháng cuối năm, thời hạn nộp là ngày 30 tháng 01 của năm liền kề sau năm kết thúc thời gian miễn.
• Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã chấm dứt hoạt động sản xuất, kinh doanh và sau đó hoạt động trở lại
  • Nếu ra hoạt động trong 6 tháng đầu năm, thời hạn nộp là ngày 30 tháng 7 của năm ra hoạt động.
  • Nếu ra hoạt động trong 6 tháng cuối năm, thời hạn nộp là ngày 30 tháng 01 của năm liền kề sau năm ra hoạt động.

Quy định này giúp đảm bảo tính đúng đắn và tuân thủ quy định của pháp luật về việc nộp lệ phí môn bài, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và cá nhân trong quá trình hoạt động kinh doanh.

Xem thêm: Hướng dẫn hạch toán nộp thuế gtgt theo Thông tư 200 và 133

Xem thêm: Cách hạch toán thuế GTGT được khấu trừ – Tài khoản 133

5. Lưu ý khi hạch toán lệ phí môn bài cho các doanh nghiệp

Khi hạch toán lệ phí môn bài cho doanh nghiệp, cần lưu ý rằng lệ phí này được phản ánh tại tài khoản 3339 theo Nghị định 139/2016/NĐ-CP. Đảm bảo ghi nhận đúng số tiền và thời điểm nộp để tránh sai sót. Các doanh nghiệp cũng nên kiểm tra định kỳ các quy định và hướng dẫn mới để cập nhật kịp thời và tuân thủ đúng yêu cầu pháp luật.

Lưu ý khi hạch toán lệ phí môn bài cho các doanh nghiệp là rất quan trọng trong quá trình kế toán. Điều này đảm bảo tính chính xác và tuân thủ quy định pháp luật về việc nộp thuế và lệ phí môn bài.  Một số lưu ý khi hạch toán lệ phí môn bài cho các doanh nghiệp:

• Nếu vốn đầu tư hoặc vốn điều lệ của doanh nghiệp thay đổi, lệ phí môn bài sẽ được tính dựa trên vốn điều lệ (hoặc vốn đầu tư) của năm kinh doanh trước đó.
• Đối với trường hợp vốn đăng ký trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đầu tư bằng ngoại tệ, số vốn đăng ký sẽ được quy đổi sang Việt Nam đồng dựa trên tỷ giá giao dịch bình quân liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm tính thuế.
• Đối với những đối tượng không được miễn thuế môn bài và tham gia sản xuất kinh doanh trong 6 tháng cuối năm, họ sẽ phải nộp 50% mức lệ phí môn bài của cả năm. Trong khi đó, đối tượng tham gia sản xuất kinh doanh trong 6 tháng đầu năm sẽ phải nộp lệ phí môn bài cho cả năm.
• Kể từ ngày 01/01/2017, thuật ngữ “thuế môn bài” đã được quy định là một khoản lệ phí. Do đó, khi hạch toán lệ phí môn bài, doanh nghiệp cần sử dụng tài khoản 3339.

Dưới đây là hướng dẫn cách hạch toán thuế môn bài năm 2024 theo Thông tư 133 và Thông tư 200. Thuế môn bài là một yếu tố quan trọng và bắt buộc mà các doanh nghiệp phải nộp. Điều này yêu cầu bạn cần hiểu rõ về quy trình kế toán để tránh những rủi ro như nộp thuế chậm hoặc sai sót. Hãy cập nhật và áp dụng kiến thức này để đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật và quản lý tài chính hiệu quả. Hãy liên hệ ngay với AZTAX qua HOTLINE: 0932.383.089 để được tư vấn, hỗ trợ ngay nhé!

Xem thêm: Hướng dẫn cách hạch toán thuế tài nguyên chi tiết nhất