Lý lịch tư pháp là một loại giấy tờ quan trọng, đóng vai trò thiết yếu trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.Việc nắm rõ cơ quan nào có thẩm quyền cấp lý lịch tư pháp là vô cùng cần thiết để đảm bảo thủ tục được thực hiện nhanh chóng, chính xác. Cùng AZTAX tìm hiểu qua bài viết này về những vấn đề liên quan đến thẩm quyền cấp lý lịch tư pháp nhé.
1. Phiếu lý lịch tư pháp là gì?
Lý lịch tư pháp là giấy tờ do Sở Tư pháp tỉnh/thành phố hoặc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia cấp, xác nhận việc có hay không chứng minh cá nhân có án tích, bản án hoặc quyết định xử phạt của Tòa án trong thời gian cư trú tại Việt Nam; và việc có đang bị cấm đảm nhiệm các chức vụ trong doanh nghiệp hoặc thành lập, quản lý doanh.
Theo Luật Lý lịch tư pháp 2009, Phiếu lý lịch tư pháp đóng vai trò thiết yếu trong việc minh bạch thông tin về quá khứ tư pháp của cá nhân, phục vụ cho nhiều mục đích quan trọng:
Minh chứng quá khứ:
- Xác nhận tiền án: Phiếu lý lịch thể hiện rõ ràng việc cá nhân có hay không có án tích, bản án hoặc quyết định xử phạt của Tòa án trong thời gian cư trú tại Việt Nam.
- Kiểm tra cấm đảm nhiệm chức vụ: Phiếu lý lịch cho biết cá nhân có đang bị cấm hay không đảm nhiệm các chức vụ trong doanh nghiệp hoặc thành lập, quản lý doanh nghiệp bị Tòa án tuyên bố phá sản.
Ghi nhận sự tái hòa nhập:
- Ghi nhận xóa án tích: Phiếu lý lịch ghi nhận việc xóa án tích, tạo điều kiện cho người đã từng phạm tội có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng, sửa chữa lỗi lầm và hướng đến tương lai tốt đẹp hơn.
- Mở ra cơ hội mới: Việc minh bạch quá khứ thông qua phiếu lý lịch giúp cá nhân có thể tiếp cận các cơ hội mới trong học tập, công việc và cuộc sống.
Hỗ trợ quản lý hiệu quả:
- Quản lý nhân sự: Phiếu lý lịch hỗ trợ công tác tuyển dụng, đảm bảo tuyển dụng đúng người, đúng việc, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức.
- Đăng ký kinh doanh: Phiếu lý lịch là điều kiện cần thiết để đăng ký kinh doanh, đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
- Thống kê tư pháp: Phiếu lý lịch cung cấp dữ liệu quan trọng cho công tác thống kê tư pháp hình sự, giúp đánh giá hiệu quả hoạt động và đưa ra các giải pháp phòng ngừa tội phạm hiệu quả.
2. Cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp
Cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp là Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia và Sở Tư pháp. Trung tâm cấp cho công dân không có nơi thường trú/tạm trú và người nước ngoài đã cư trú tại Việt Nam, trong khi Sở cấp cho công dân thường/trú tạm trong nước và đang cư trú ở nước ngoài, cùng người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam.
Căn cứ tại Điều 44 Luật Lý lịch tư pháp 2009, hiện nay Hai cơ quan có thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp là:
Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia:
- Công dân Việt Nam: Không xác định được nơi thường trú hoặc tạm trú.
- Người nước ngoài: Đã cư trú tại Việt Nam.
Sở Tư pháp:
- Công dân Việt Nam: Thường trú hoặc tạm trú trong nước, đang cư trú ở nước ngoài.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 15 Thông tư 13/2011/TT-BTP (sửa đổi bởi Thông tư 16/2013/TT-BTP), chỉ có Giám đốc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, Giám đốc Sở Tư pháp hoặc người được ủy quyền mới có thẩm quyền ký Phiếu lý lịch tư pháp. Họ sẽ là người phải chịu trách nhiệm về nội dung của Phiếu đã ký.
3. Nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp
Theo Điều 9 Luật Lý lịch tư pháp 2009, hệ thống quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp được phân cấp thành 4 cấp:
Chính phủ: Thống nhất quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp.
Toà án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao: Phối hợp với Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp.
Bộ Tư pháp:
- Chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp.
- Trình ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền văn bản quy phạm pháp luật về lý lịch tư pháp.
- Chỉ đạo, tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về lý lịch tư pháp; tổ chức phổ biến, giáo dục pháp luật về lý lịch tư pháp; đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho công chức làm công tác lý lịch tư pháp.
- Quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp tại Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia.
- Bảo đảm cơ sở vật chất và phương tiện làm việc cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia.
- Chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ về lý lịch tư pháp.
- Kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm và giải quyết theo thẩm quyền các khiếu nại, tố cáo trong việc thực hiện pháp luật về lý lịch tư pháp.
- Ban hành và quản lý thống nhất các biểu mẫu, giấy tờ, sổ sách về lý lịch tư pháp.
- Triển khai việc ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng cơ sở dữ liệu và quản lý lý lịch tư pháp.
- Thực hiện hợp tác quốc tế về lĩnh vực lý lịch tư pháp.
- Định kỳ hằng năm báo cáo Chính phủ về hoạt động quản lý lý lịch tư pháp.
Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, các bộ, cơ quan ngang bộ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh: Có trách nhiệm phối hợp với Bộ Tư pháp thực hiện quản lý nhà nước về lý lịch tư pháp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
4. Chứng nhận không có tiền án có thể thay thế cho phiếu lý lịch tư pháp không?
Theo Điều 2, Khoản 4 của Luật Lý lịch tư pháp năm 2009:
“Điều 2. Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
…
4. Phiếu lý lịch tư pháp là phiếu do cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cấp có giá trị chứng minh cá nhân có hay không có án tích; bị cấm hay không bị cấm đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị Tòa án tuyên bố phá sản.”
Phiếu lý lịch tư pháp là loại giấy tờ xác minh xem cá nhân có tiền án hay không. Những tiền án này ảnh hưởng đến khả năng đảm nhiệm chức vụ hoặc quản lý hợp tác xã và doanh nghiệp trong trường hợp các doanh nghiệp hoặc hợp tác xã này bị tuyên bố phá sản bởi Tòa án.
>> Do đó, có thể hiểu rằng chứng nhận không có tiền án chính là một loại phiếu lý lịch tư pháp.
5. Nếu nội dung tiền án trong phiếu lý lịch tư pháp bị sai, người đó có thể khiếu nại hay phải tố cáo ngay lập tức?
Nếu nội dung tiền án trong phiếu lý lịch tư pháp bị sai, người đó có thể khiếu nại hoặc tố cáo, tùy thuộc vào tính chất sai sót và mong muốn của mình. Khiếu nại áp dụng khi sai sót do lỗi của cơ quan quản lý cấp phiếu và cần nộp đơn khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền để được giải quyết. Tố cáo áp dụng khi sai sót do hành vi cố ý làm sai lệch thông tin và cần nộp đơn tố cáo đến cơ quan Công an hoặc Viện kiểm sát nhân dân để được điều tra và xử lý.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 52 Luật Lý lịch tư pháp 2009, các trường hợp được khiếu nại như sau:
“Điều 52. Quyền khiếu nại
1. Cá nhân, cơ quan, tổ chức yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp có quyền khiếu nại trong các trường hợp sau đây:
a) Có căn cứ cho rằng việc từ chối cấp Phiếu lý lịch tư pháp là trái pháp luật hoặc việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp quá thời hạn quy định xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình;
b) Có căn cứ cho rằng Phiếu lý lịch tư pháp được cấp có nội dung không chính xác, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.”
Do đó, khi được cấp Phiếu lý lịch tư pháp mà bị sai thông tin về tiền án thì có quyền khiếu nại để được điều chỉnh thông tin. Ngoài ra, quy định tại Điều 54 Luật Lý lịch tư pháp 2009 về tố cáo như sau:
“Điều 54. Tố cáo
Công dân có quyền tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về hành vi vi phạm pháp luật của người có thẩm quyền trong quản lý lý lịch tư pháp gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
Việc giải quyết tố cáo được thực hiện theo quy định của pháp luật về giải quyết tố cáo.”
Nếu bạn tin rằng hành động của người cấp phiếu lý lịch tư pháp là phạm pháp và gây thiệt hại hoặc đe dọa quyền và lợi ích hợp pháp của bạn, bạn có quyền tố cáo với cơ quan tổ chức có thẩm quyền. Quy định các hành vi bị cấm tại Điều 8 Luật Lý lịch tư pháp 2009 như sau:
“Điều 8. Các hành vi bị cấm
1. Khai thác, sử dụng trái phép, làm sai lệch, hủy hoại dữ liệu lý lịch tư pháp.
2. Cung cấp thông tin lý lịch tư pháp sai sự thật.
3. Giả mạo giấy tờ yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp.
4. Tẩy xoá, sửa chữa, giả mạo Phiếu lý lịch tư pháp.
5. Cấp Phiếu lý lịch tư pháp có nội dung sai sự thật, trái thẩm quyền, không đúng đối tượng.
6. Sử dụng Phiếu lý lịch tư pháp của người khác trái pháp luật, xâm phạm bí mật đời tư của cá nhân.”
Khi nội dung tiền án trong phiếu lý lịch tư pháp bị sai, bạn có thể lựa chọn giữa khiếu nại hoặc tố cáo, tùy thuộc vào tính chất sai sót và mong muốn của bạn:
Khiếu nại:
- Áp dụng khi: Sai sót do lỗi của cơ quan quản lý cấp phiếu lý lịch tư pháp (ví dụ: sai thông tin về họ tên, ngày sinh, tội danh, bản án, v.v.).
- Quy trình:
- Nộp đơn khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp (Sở Tư pháp hoặc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia).
- Đính kèm bản sao phiếu lý lịch tư pháp sai sót và các tài liệu chứng minh cho sai sót (bản án, quyết định xử lý, v.v.).
- Trong vòng 15 ngày làm việc, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét, giải quyết khiếu nại và trả lời bằng văn bản.
Tố cáo:
- Áp dụng khi: Sai sót do hành vi cố ý làm sai lệch thông tin của cán bộ, công chức trong quá trình cấp phiếu lý lịch tư pháp.
- Quy trình:
- Nộp đơn tố cáo đến cơ quan Công an hoặc Viện kiểm sát nhân dân.
- Cung cấp đầy đủ thông tin về hành vi vi phạm và các tài liệu chứng minh (nếu có).
- Cơ quan chức năng sẽ tiến hành xác minh, điều tra và xử lý theo quy định của pháp luật.
Lưu ý:
- Thời hạn khiếu nại là 45 ngày, kể từ ngày nhận được phiếu lý lịch tư pháp hoặc ngày hết hạn giải quyết yêu cầu cấp phiếu.
- Nếu không hài lòng với kết quả giải quyết khiếu nại, bạn có thể khiếu nại lần hai lên Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Tư pháp.
- Bạn có quyền giữ bí mật về việc tố cáo.
- Người tố cáo được bảo vệ theo quy định của pháp luật về bảo vệ người tố cáo vi phạm pháp luật.
Như vậy, bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin về thẩm quyền cấp lý lịch tư pháp. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích cho bạn trong quá trình làm thủ tục xin cấp chứng chỉ này. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về thủ tục xin cấp lý lịch tư pháp, xin vui lòng liên hệ AZTAX qua HOTLINE 0932.383.089 để được tư vấn miễn phí.
